Obowiązkowe dla wszystkich uczniów są trzy komponenty programu:
- EE (The Extended Essay)
- TOK (Theory of Knowledge)
- CAS (Creativity, Action, Service)
EE - THE EXTENDED ESSAY
Jest to samodzielna praca badawcza - w rodzaju pracy dyplomowej - z wybranego przedmiotu, na 4000 słów, na wybrany przez ucznia temat, oceniania zewnętrznie przez IBO. W ramach tej pracy uczeń precyzyjnie bada wąski fragment interesującego go przedmiotu.
Celem Extended Essay jest zapoznanie ucznia z przeprowadzeniem procesu niezależnych badań naukowych, podstawowymi etapami procesu badawczego (sformułowanie hipotez badawczych, wyznaczenie procedury badań, dojście do wniosków) oraz umożliwienie zdobycia biegłości w zakresie formułowania wypowiedzi pisemnych na poziomie uniwersyteckim.
Pracę tę uczeń pisze samodzielnie, pod kierunkiem, ale przy niezbędnej tylko pomocy nadzorującego opiekuna-nauczyciela. Przy ocenie pracy bardzo surowo traktowane jest zjawisko plagiatu, w związku z tym jednym z obowiązków nauczyciela-opiekuna jest upewnienie się, że praca została napisana samodzielnie. Podpisuje odpowiednią klauzulę w dokumentach dołączonych do pracy.
Praca jest pisana w języku wykładowym (wyjątek stanowią prace w językach A1, w naszym przypadku w języku polskim). Praca ma objętość 4000 słów wyłączając bibliografię, przypisy i załączniki. Poprzedzona jest napisanym przez ucznia streszczeniem (abstract).
Praca jest w całości oceniana poza szkołą przez wyznaczonego z ramienia IBO eksperta. Końcowy wynik maturalny zależy łącznie od oceny Extended Essay i zadań z Teorii Wiedzy.
Uczeń pisze pracę z wybranego przez siebie przedmiotu, niekoniecznie jednak musi to być przedmiot nauczany w jego/jej szkole. Lista dostępnych przedmiotów znajduje się w uaktualnianej corocznie publikacji "Handbook of Procedures for the Diploma Programme" (zwanej także "Vade Mecum"), dostępnej u koordynatora programu. W przypadku decyzji o pisaniu Extended Essay z przedmiotu nie nauczanego w szkole uczeń musi jednak pozyskać formalnego opiekuna wśród grona nauczycieli ze swojej szkoły.
Szczegółowych informacji dotyczących specyficznych właściwości i wymogów Extended Essay z danego przedmiotu dostarcza uczniom przyszły opiekun. Wytyczne dotyczące tego komponentu Matury Międzynarodowej można znaleźć w publikacji "Extended Essay Guide".
TOK - THEORY OF KNOWLEDGE - TEORIA WIEDZY
Teoria Wiedzy tworzy filozoficzne podstawy każdej dziedziny wiedzy studiowanej w programie matury międzynarodowej, to sedno edukacyjnej filozofii tego programu. Żaden inny program edukacyjny szkoły średniej na świecie nie proponuje tego przedmiotu. Program TOK obejmuje miedzy innymi zagadnienia z zakresu etyki, historii, nauk społecznych, kultury i sztuki, oraz logiki. Są w nim elementy epistemologii, filozofii oraz metodologii nauk.
TOK to przedmiot interdyscyplinarny. Konstrukcja jego treści programowych pozwala na zgłębianie istoty wiedzy w różnych dyscyplinach naukowych poprzez pokazanie metod i narzędzi właściwych dla tych poszczególnych dyscyplin. Jego głównym zadaniem jest pobudzenie uczniów do krytycznej refleksji na temat różnych sposobów zdobywania wiedzy (percepcja, emocje, rozum, język) poprzez naukę krytycznego myślenia, pokazanie procesu poznania, subiektywnych i ideologicznych przesłanek naszych przekonań. Ta refleksja dotyczy także procesu wychowania oraz problemów otaczającego nas świata.
Program TOK składa się prawie wyłącznie z pytań. Niektóre z nich to pytania, które zadawali sobie myśliciele i filozofowie różnych narodowości, w różnych epokach, a niektóre to pytania współczesne, które każą kwestionować wydawałoby się niepodważalne przekonania.
Czy wiara czy jest adekwatnym źródłem poznania?
Czy współczesny człowiek może istnieć poza społeczeństwem?
Czy osiągnięcie szczęścia można uważać za jedyny i ostateczny cel życia?
Gdyby wynaleziono maszynę szczęścia, dzięki której wszyscy byliby szczęśliwi, ale raz włączona nie mogłaby zostać wyłączona, to czy należałoby ją włączyć, czy nie?
Czy można myśleć bez języka? Spróbuj opisać proces zawiązywania buta. Czy słowa sprawiają, że jest łatwiej? Czy używasz w myśli słów, gdy zawiązujesz buty?
Zajęcia z TOK prowadzone są min. z wykorzystaniem dyskusji maieutycznej wzbogaconej o dialektyczną i logiczną argumentację. Są znakomitą okazją do rozwoju intelektualnego.
Zaliczenie kursu odbywa się na podstawie prezentacji (Internal Assessment) oraz pracy pisemnej, ocenianej zewnętrznie przez IBO (External Assessment).
CAS - CREATIVITY, ACTION, SERVICE - KREATYWNOŚĆ, DZIAŁANIE, SŁUŻBA
To serce programu IB DP. Jest to program, który zawiera wszystkie formy samodoskonaleniu się ucznia i daje możliwość niesienia pomocy innym ludziom. Zapewnia wszechstronny rozwój osobowości.
CAS ma na celu rozwinięcie:
- umysłu (Creativity)
- sprawności fizycznej (Action)
- wrażliwości społecznej (Service)
Aby zaliczyć CAS, uczniowie podejmują działania twórcze, sportowe oraz prace społeczne, odpowiednio je dokumentując. Uczniowie odbywają po 50 godzin każdego elementu CASu:
- 50 godz. wybranych przez siebie zajęć twórczych
- 50 godz. zajęć sportowych
- 50 godz. wolontariatu
W sumie jest to 150 godzin rozłożone na 2 lata trwania programu.
Każdy uczeń musi prowadzić regularny zapis swoich odczuć, doświadczeń, przeżyć, nowych umiejętności, jakie dały mu poszczególne aktywności CASowe.
Opiekunem CASu jest przeszkolony nauczyciel.
Ogólna charakterystyka przedmiotu
(Cytaty pochodzą ze strony internetowej Społecznego Liceum Ogólnokształcącego z Maturą Międzynarodową im. Jam Saheba Digvijay Sinhji w Warszawie, ul. Bednarska 2/4)
"Zadania, jakie mają do spełnienia uczniowie daleko wykraczają poza to, czego zwyczajowo wymaga się od nich w szkole. Zarówno w naszym programie jak w IB duży nacisk kładzie się na twórcze działania, w obszarze których znajdują się miedzy innymi aktywności związane z kulturą i sztuką (tak uczestniczenie w rozmaitych przedsięwzięciach jak i ich organizowanie)". Dekorowanie klas i korytarzy, praca nad gazetkami ściennymi, pisanie stron www, wierszy, praca w rozgłośni radiowej, praca przy promocji szkoły etc. są przykładami twórczych działań, które realizuje się w bloku Creativity.
"Drugim istotowo ważnym elementem CAS-u jest rozwój fizyczny, przez który rozumie się udział w wycieczkach turystycznych, czy wręcz ekspedycjach, zaangażowanie w imprezy sportowe (niekoniecznie związane z "normalną" pracą szkoły), tworzenie własnych projektów sportowych, obozów, programów treningowych. Warto podkreślić, że szczególnie wysoko ceni się tu działania przekraczające charakter wyłącznie sportowy; dobrze, gdy są one ściśle sprzężone z wysiłkiem organizacyjnym czy pracą na rzecz wspólnoty."
Trzecim elementem CAS-u jest działanie na rzecz innych. Przykładem aktywności z bloku Service jest niesienie pomocy (np. pomoc w lekcjach dla dzieci, pomoc w nauce języka angielskiego), pomoc ludziom niepełnosprawnym, wizyty w szpitalach, w domach dziecka, praca z bezdomnymi, zbiórka pieniędzy na cele charytatywne, akcja pomocy zwierzętom itp.
Cele programu
Celem CAS-u jest uwrażliwienie uczniów na problemy współczesnego świata i wyrobienie prospołecznej postawy, docenienie potencjału ludzkiego umysłu i ducha, a także równowagi w rozwoju fizycznym i duchowym młodego człowieka. Kładzie się tu duży nacisk na odpowiedzialność, samodzielność i kreatywność tak w myśleniu jak i w działaniu oraz na wysoki stopień samoświadomości. Wielkim wyzwaniem będzie zintegrowanie trzech elementów CAS-u w spójną całość, w której będzie miejsce dla tolerancji, zrozumienia i dowartościowania wielu tradycji, kultur czy przekonań.
Przewidywane umiejętności
Uczestnicy programu zajmować się tutaj będą pracą zorientowaną na prawa człowieka; podejmą próbę rozpoznania, na czym polega nasza odpowiedzialność za świat, jak również próbę odpowiedzenia na pytanie, jakie wartości włączyć należy do postawy przekraczającej bariery rasowe, klasowe, religijne, genderowe i polityczne. Oprócz tego będą rozwijali własną autonomię i umiejętność współpracy. Uczniowie nauczą się zatem wielu praktycznych umiejętności, które umożliwią im w przyszłości niesienie pomocy innym na wielu polach.
Ocena programu
Uczniowie będą musieli dokonać własnej oceny realizacji programu, to znaczy prowadzić rodzaj notatnika, gdzie będą zamieszczali relacje z dokonanych działań. Warto tu będzie także dołączyć odpowiednią dokumentację (nagrania audio, video, prezentacje komputerowe, zdjęcia, raporty ze zrealizowanych projektów, etc.). Najbardziej oczywistą sprawą jest to, że notatnik ten będzie stanowił kiedyś pamiątkę z młodości. Co więcej może stać się on instytucjonalnie poświadczonym dowodem praktyk "parazawodowych", który przyda się w staraniach o stypendia zagraniczne, przyjęcie na uczelnię (zwłaszcza w Europie zachodniej), granty, by nie rzec - przy ubieganiu się o pierwszą pracę.
Do zaliczenia programu potrzebna będzie - prócz samooceny uczniowskiej -ewaluacja dokonana przez szkołę - tak opiekunów poszczególnych projektów jak i koordynatora CAS-u. Niezaliczenie programu CAS może spowodować nieotrzymanie dyplomu, CAS bowiem stanowi integralną część programu IB.
Notatnik ten będzie stanowił kiedyś pamiątkę z młodości. Co więcej, może stać się on instytucjonalnie poświadczonym dowodem praktyk "parazawodowych", który przyda się w staraniach o stypendia zagraniczne, granty, przy ubieganiu się o pierwszą pracę.
Źródło http://ibweb.rasz.edu.pl/typ:kazdy/pokaz/id:5073 (z dnia 12.02.2008)